1. „Powrót do sakramentalnego małżonka a dobro dziecka z niesakramentalnego związku” – dr Alicja Zagrodzka

Dziecko, którego rodzice się rozstają, na ogół bardzo z tego powodu cierpi, niezależnie od tego, czy jego rodziców łączył sakrament małżeństwa, czy też nie. A jednak konsekwencje tej decyzji, jakie ponosi dziecko, to znacznie więcej niż samo cierpienie. Rodzice mają wpływ na stany emocjonalne swojego dziecka, ale wychowanie nie sprowadza się do emocji. Jestem przekonana, że przekazujemy naszym dzieciom kapitał: materialny, ale też intelektualny, fizyczny, psychiczny, moralny, duchowy – i decyzje rodziców wpływają na to, jakie „wyposażenie” otrzyma dziecko w każdym z tych wymiarów. Konsekwencje rozstania rodziców, jakie ponosi dziecko, obejmują przeważnie wszystkie te wymiary i są różne w zależności od rodzaju rozstania: inne, kiedy rodzice są małżonkami i jedno z nich wchodzi w związek niesakramentalny, inne, kiedy rodzice są w związku niesakramentalnym i jedno z nich wraca do swojego sakramentalnego małżonka. Jeszcze inne konsekwencje ponosi dziecko, którego rodzice są w związku niesakramentalnym i są katolikami, ale nie decydują się na rozstanie, chociaż żyje porzucony małżonek jednego z nich (i ewentualnie dziecko lub dzieci z tego małżeństwa).

Przyjrzyjmy się najpierw tej ostatniej sytuacji: załóżmy, że jakiś mężczyzna miał żonę, porzucił ją (powiedzmy, że nie mieli dzieci, choć przecież często zdarza się, że jest inaczej), wszedł w związek niesakramentalny i że w tym związku przyszło na świat dziecko. Ojciec ten jest katolikiem i chciałby wrócić do żony, ale nie robi tego ze względu na dziecko. Jakie konsekwencje tej decyzji ponosi dziecko? Niektóre konsekwencje dla jego życia psychicznego są korzystne: dziecko wychowuje się w pełnej rodzinie, więc ma na co dzień oboje rodziców, może też obserwować ich w roli partnerów. Jednocześnie jednak to samo dziecko ponosi wiele strat, nawet w sferze emocjonalnej: trudno powiedzieć, że jego świat jest stabilny, niezmienny, bezpieczny, przewidywalny, bo tata już raz kogoś porzucił, więc właściwie wszystko może się zdarzyć (nie bez powodu kolejne związki rozpadają się częściej niż pierwsze). Ma rodziców, których coś łączy, ale też i coś bardzo dzieli – w skrajnym wypadku łączy ich tylko wspólne dziecko, a to zdecydowanie za mało dla udanego związku i zdecydowanie za dużo na barki dziecka. Ma też tatę (a może i mamę) z konfliktem wewnętrznym – człowiek, który łamie własną przysięgę małżeńską (i ten, który zabiera komuś innemu małżonka), płaci za to jakąś cenę w sferze psychicznej. W wymiarze moralnym dziecko to dostaje złe wzorce, przez co może być mu trudniej w przyszłości założyć trwałą rodzinę – bo jak mają wychować dziecko do wierności i miłości rodzice, którzy sami nie są wierni i żyją w cudzołóstwie? Może być mu też trudniej o silną wiarę w Boga, bo jak mają wychować dziecko do wiary ludzie, którzy żyją niezgodnie z własną wiarą? Jeśli rodzice swoim życiem zaprzeczają wartościom, mogą wiele o nich mówić, ale i tak pozostaną w tym zakresie niewiarygodni. W wymiarze duchowym dziecko nie dostaje od rodziców takiego błogosławieństwa, jakie dostałoby, gdyby rodzice ci żyli zgodnie z prawem Bożym i przystępowali do sakramentów – bo niewątpliwie trudniej błogosławić dziecku i przekazywać mu miłość Bożą, jeśli się na co dzień łamie przykazania.

Gdyby jednak ten mężczyzna zdecydował się wrócić do żony, jego dziecko ze związku niesakramentalnego prawdopodobnie przeżyje duży wstrząs emocjonalny. Może się też zdarzyć (jeśli zostanie z mamą), że nie będzie już odtąd żyło w pełnej rodzinie, a na pewno nie będzie już więcej widziało swoich rodziców razem i to może być dla dziecka bardzo bolesne. Jednocześnie jednak w wymiarze moralnym i duchowym dziecko odniesie korzyść: ojciec ma teraz szansę przekazać mu i wartości, i Boże błogosławieństwo.

Kochając dziecko, chcemy, żeby było szczęśliwe, chcemy dać mu jak najwięcej dobra. Czasami jednak musimy dokonać wyboru między dobrem tego lub innego rodzaju. Warto sobie chyba w takiej sytuacji odpowiedzieć na pytanie, jaka jest moja definicja szczęścia? Na jakim rodzaju dobra najbardziej mi zależy, co najbardziej chcę dziecku dać, do czego najbardziej chcę je wychować? Co jest dla mnie najważniejsze w wychowaniu – czy to, żeby dziecko za wszelką cenę uniknęło cierpienia, trudnych przeżyć, dużych zmian, czy to, żeby nauczyło się wiary, wierności, miłości? Czy zależy mi na zbawieniu dziecka i jak bardzo? Czy cierpienie jest najgorszą rzeczą, jaka może spotkać człowieka, również dziecko? A jeśli za cenę uniknięcia cierpienia spotka je zgorszenie, czyli skierowanie go ku złu, „pogorszenie” go – to więcej zyska czy straci?

To nie są łatwe pytania, zwłaszcza, że w sytuacji, kiedy dochodzi do takich wyborów, od odpowiedzi rodzica zależą losy dziecka. Stojąc na rozstaju dróg i szukając drogowskazów, można skorzystać z mądrości Sokratesa, który był przekonany, że człowiek, który naprawdę i dogłębnie poznał w życiu dobro moralne, w sytuacji konfliktu wewnętrznego wybierze to właśnie dobro, a jeśli je wybierze, będzie szczęśliwy, nawet gdy będzie cierpiał. Jeśli potraktować jako drogowskaz nauczanie Jezusa, to Jego Ewangelia opowiada o wychowaniu do miłości, która w połączeniu
z wiarą umożliwia nam skorzystanie ze zbawienia – takie są priorytety pedagogiczne Jezusa: „Cóż bowiem za korzyść odniesie człowiek, choćby cały świat zyskał, a na swej duszy szkodę poniósł?” (Mt 16, 26).

Historia daje przykłady osób, które poniosły w dzieciństwie dużą stratę i w związku z tym bardzo cierpiały, ale były wychowane w ładzie moralnym, w wierze i miłości, i to cierpienie nie zaszkodziło ich duszy, ani nawet, jak się zdaje, psychice – tak było chociażby z wcześnie osieroconym przez matkę Karolem Wojtyłą, późniejszym papieżem Janem Pawłem II. Czas pokaże, czy tak się stało również z dziećmi Sycharków, których losy są opisane są w książce pt. „SYCHAR. Jak kochać nieślubne dzieci? Powroty z niesakramentalnych związków”.

dr Alicja Zagrodzka
Akademia Pedagogiki Specjalnej
im. M. Grzegorzewskiej
w Warszawie

2. Kto jest rodziną? – świadectwo Agaty

Mam na imię Agata. W związku sakramentalnym jestem od 8 lat. Nie mamy dzieci. Od 5 lat w separacji nieformalnej. Mąż żyje z inną kobietą, razem mają dziecko.

Kryzys małżeński rozpoczął się już 1 rok po ślubie, czułam, że mój mąż oddala się ode mnie psychicznie i fizycznie, ale nie zdawałam sobie sprawy z wagi problemu, z tego, że może przerodzić się to w poważny kryzys. Jako młoda żona, ufna i kochająca myślałam, że wszystko samo się rozwiąże, ułoży, że to tylko chwilowe trudności. Czas płynął, a nasze relacje nie ulegały poprawie, mimo wielu starań, a wręcz było coraz gorzej. Coraz mniej czasu dla siebie, brak wspólnych rozmów, nieumiejętność komunikacji, wszystko oddalało nas od siebie. Na tamten czas nie wiedziałam, że to właśnie był kryzys, który wymagał dobrej diagnozy i odpowiedniego szybkiego leczenia. Wszystkiego zabrakło. Kiedy zostałam sama było mi bardzo źle. Byłam bardzo poraniona, pełna żalu, goryczy, bólu, cierpienia, poczucia skrzywdzenia, poczucia winy, poczucia straty. Pełna buntu, braku akceptacji, niezgody na to wszystko, co mnie spotkało. Czułam straszną bezsilność i bezradność. Zastanawiałam się co dalej? Jak będzie wyglądać moje życie? Szukałam odpowiedzi na wiele nurtujących mnie pytań. Dlaczego mój mąż mnie zdradził? Dlaczego mnie już nie kocha? Jak pomóc sobie? Jak naprawić małżeństwo? Zaczęłam się modlić, prosić Pana Boga o pomoc i szukać pomocy dla siebie i swojego małżeństwa. Trafiłam przypadkiem do księdza Jana Pałygi, a on zaproponował mi program „Wreszcie żyć – 12 kroków ku pełni życia” i Wspólnotę Trudnych Małżeństw SYCHAR. I tak się zaczęła przygoda z Panem Bogiem. Teraz już wiem, że On mnie poprowadził, On mi wskazał drogę. Nie ma przypadków, wszystko jest po coś!

Pomimo trudności jakie nasz związek przechodził (praca, zaganianie, brak czasu dla siebie, nieumiejętność komunikacji) i przechodzi (brak relacji i wspólnych kontaktów, związek męża z inną kobietą) uważam, że nadal można go uratować. Małżeństwa nie zawiera się na chwilę i nie zrywa w momencie, gdy dzieje się coś niedobrego. Miłość to nie uczucie, to nie zakochanie, to zobowiązanie, to trwanie na dobre i na złe. Zawierając związek małżeński byłam tego świadoma i nadal jestem. Ludzie się rozchodzą, rozwodzą bo oziębły uczucia, ale przecież nie przyrzeka się uczuciom, bo one się zmieniają, ewoluują podczas całego życia. Przyrzekałam konkretnej osobie, mojemu mężowi, podjęłam decyzję, że będę z nim na zawsze i dołożę wszelkich starań, aby nasze małżeństwo przetrwało. Wierzę głęboko, że wszystko można naprawić, wierzę w uzdrowienie mojego małżeństwa. Czekam na powrót męża. Pragnę być wierna Panu Bogu i swojemu mężowi. Wierzę w to, że każde sakramentalne małżeństwo jest do uratowania. Zawsze kochałam swojego męża, kocham i będę kochać mimo wszystko. Pomimo trudu jaki doświadczam wiem, że nie jestem sama. Bóg daje zrozumienie i silę. Wszystko oddaję Panu Bogu, od Niego uczę się miłości i ją czerpię, od Niego uczę się jak kochać i wybaczać mimo wszystko.

Nadal jest wiele pytań, na które poszukuję odpowiedzi… Często zadaję sobie pytanie:
– Kto jest rodziną, ja i mój mąż, którzy złączeni jesteśmy sakramentem małżeństwa, czy ta kobieta, mój mąż i to dziecko?
– Czy mam prawo, w mojej sytuacji, walczyć o męża, dążyć do pojednania?
– Czy dziecko ma być przeszkodą, żebyśmy mogli się ze sobą pojednać i do siebie wrócić?
– Czy mój ukochany mąż ma moralne prawo usprawiedliwiać swoje pozostawanie w niesakramentalnym związku ze względu na dziecko?
– Czy inni katolicy (rodzina, znajomi, bliscy) mają moralne prawo doradzać pozostawanie w niesakramentalnym związku np. dla dobra dziecka z tego związku?
Te pytania szczególnie są dla mnie ważne, bo bardzo dotykają mnie osobiście.

Po dwóch latach rozłąki mój mąż chciał do mnie wrócić, po jakimś czasie okazało się jednak, że ta kobieta jest w ciąży. Wszystko znowu zawirowało. Mój mąż miał bardzo dużo dylematów, bardzo trudno było mu podjąć decyzję. Mimo mojego wybaczenia i gotowości przyjęcia, pokochania i pomocy w wychowaniu dziecka, gdyby zaszła taka konieczność, mąż został jednak z tą kobietą. Myślę, że w dużej mierze pomogły mu w tym, utwierdziły w swoich przekonaniach, porady innych, bliskich osób, poniekąd wierzących i praktykujących. Najczęstsze to: dziecko ważniejsze, liczy się dobro dziecka, odpowiedzialność za dziecko… itp. I to mnie boli!!! A co z odpowiedzialnością za żonę, małżeństwo? Ważne jest dla mnie zdanie Kościoła Katolickiego w tej mojej sprawie i podobnych. Z Panem Bogiem.

Agata

Polecamy w tym temacie również:
Ks. Aleksander Woźny – List do parafianina, który zawarł ponowny związek cywilny – http://sychar.org/2017/10/24/list-do-parafianina-ktory-zawarl-ponowny-zwiazek-cywilny/
Pan Jezus chce uzdrowić każde bez wyjątku sakramentalne małżeństwo po rozwodzie – http://sychar.org/pan-jezus-chce-uzdrowic-kazde-sakramentalne-malzenstwo-po-rozwodzie/